Testament to rozporządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci, które jest regulowane przez zbiór przepisów z zakresu prawa cywilnego. Chociaż w Polsce sporządzenie testamentu nie jest obowiązkowe, wiele osób decyduje, jak rozdysponować swój majątek po śmierci. Jak spisać prawidłowo ostatnią wolę?
Jakie są rodzaje testamentów?
Istnieją dwie grupy testamentów – zwykłe oraz szczególne. Testamenty zwykłe to:
- testament holograficzny w całości spisany pismem ręcznym, podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę oraz opatrzony datą,
- testament notarialny, który zostaje sporządzony przez osobę upoważnioną, czyli notariusza,
- testament allograficzny, czyli ustne oświadczenie, mające miejsce w obecności świadków.
Testamenty szczególne to:
- testament ustny, który zostaje sporządzony, gdy istnieje ryzyko nagłej śmierci spadkodawcy, w obecności przynajmniej trzech świadków,
- testament podróżny zostaje spisany na statku bądź w samolocie polskim przed kapitanem,
- testament wojskowy jest sporządzony przez dowódcę.
Jak spisać testament?
Aby testament był ważny i miał moc prawną, nie wystarczy spisać go na kartce. Należy pamiętać o obowiązujących przepisach, które pozwolą uniknąć błędów unieważniających ostatnią wolę. Sporządzając testament w domu, nie wolno zapomnieć o tym, by spisać go w całości pismem ręcznym, opatrzyć datą, a następnie podpisać. W treści należy podać spadkobiercę bądź spadkobierców, którzy odziedziczą część (wyrażoną w ułamku np. 1/2 czy 1/3) lub cały spadek. W razie powołaniu kilku osób, bez dokładnego określenia ich udziałów spadkowych, wszyscy spadkobiercy otrzymają taką samą część majątku.
Testator może również wyznaczyć dodatkowego spadkobiercę, który otrzyma spadek w razie, gdyby inna z powołanych osób nie mogła bądź nie chciała go odziedziczyć oraz wykonawcę, który będzie czuwać nad realizacją testamentu.
Spadkodawca może także wydziedziczyć dzieci, rodziców czy małżonka oraz pozbawić ich zachowku, ale jedynie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego.
Kiedy testament może być uznany za nieważny?
Testament może spisać każda osoba, która ma całkowitą zdolność do samodzielnego dokonywania czynności prawnych. Według polskiego prawa, może on zostać jednak unieważniony, gdy doszło do następujących naruszeń:
- testator nie jest w stanie świadomie oraz swobodnie powziąć decyzji i wyrazić swojej woli,
- spadkodawca działał pod wpływem błędu, gdyby do niego nie doszło, nie sporządziłby testamentu,
- ostatnia wola została spisana pod wpływem groźby.
Testament można również odwołać:
- spisując nowy testament,
- przez jego zniszczenie,
- pozbawiając go cech, które wpływają na jego ważność,
- składając pismo o jego odwołaniu.
Właściwe spisanie testamentu jest niezwykle ważne, ponieważ pozwoli uniknąć ewentualnych błędów, które mogą się przyczynić do jego unieważnienia. Dokument holograficzny powinien być napisany odręcznie, podpisany, musi się również pojawić na nim data. Chociaż w Polsce nie ma obowiązku sporządzania testamentu u notariusza, warto wziąć pod uwagę tę opcję.