Według statystyk z każdym rokiem rośnie liczba rozwodów w Polsce. W naszym kraju około 30% małżeństw kończy się rozwodem, a w ujęciu globalnym jest to ponad 40%. Rozstanie jest trudnym momentem zarówno dla małżonków, jak i ich dzieci. Rozwód w dużym stopniu wpływa na funkcjonowanie małoletnich, które nagle tracą poczucie bezpieczeństwa i nie potrafią lub nie chcą odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
W tym artykule opiszemy, jakie mogą być skutki psychologiczne rozwodu u dzieci. Podpowiemy również, jak rodzice mogą wspierać swoje pociechy w tym trudnym czasie.
Jak rozwód może wpłynąć na psychikę dziecka?
Rozwód rodziców jest niezwykle silnym przeżyciem emocjonalnym dla dziecka. Oczywiście skutki rozstania będą różnić się w zależności od wieku i poziomu emocjonalnego dziecka. Duże znaczenie ma również dotychczasowa relacja dziecka z rodzicami oraz moment i sposób przekazania informacji o rozwodzie.
Na początku dziecko zwykle jest zaskoczone i zasmucone. Wynika to z utraty poczucia bezpieczeństwa i lęku przed nieznanym. Niestety małoletni często obwiniają siebie za rozpad rodziny. Mowa tutaj szczególnie o młodszych dzieciach. Pojawia się również obawa o utratę kontaktu z rodzicem, który zmienia miejsce zamieszkania. Tutaj kluczowa jest współpraca między rodzicami i nie utrudnianie kontaktów z dzieckiem. Warto, mimo trudnej i zmieniającej się rzeczywistości, zachować normalność i rutynę w naprzemiennej opiece oraz działać wspólnie dla dobra dziecka.
Sytuacje konfliktowe między rodzicami, do których dochodzi zarówno w trakcie, jak i po rozwodzie mogą wywoływać u dzieci takie reakcje i zachowania jak:
- impulsywność, nadpobudliwość i agresywność,
- wycofanie i nieśmiałość,
- poczucie osamotnienia i odrzucenia,
- niskie poczucie własnej wartości,
- stany lękowe i depresyjne,
- problemy z koncentracją i pogorszenie wyników w nauce,
- problemy z prawem i uzależnieniami (dotyczy nastolatków),
- trudności w rozwoju emocjonalnym i społecznym.
Jak wspierać dziecko podczas rozwodu rodziców?
To, jak silne będą skutki psychiczne rozwodu u dziecka, zależy w dużej mierze od podejścia rodziców. Dorośli powinni skupić się na dobru dziecka, ograniczając sytuacje konfliktowe. Nie należy więc przeprowadzać poważnych rozmów dotyczących m.in. podziału majątku i warunków opieki w obecności dziecka. Jeśli w tej kwestii partnerzy nie są w stanie samodzielnie dojść do porozumienia, powinni skorzystać z pomocy mediatora.
W żadnym wypadku nie należy ukrywać planów rozwodowych przed pociechą. Informacja o rozwodzie powinna być przekazana jak najszybciej — najlepiej w obecności obojga rodziców. To ważna rozmowa, podczas której dziecko powinno być zapewnione o miłości i wsparciu. Na tym etapie kluczowe jest wysłuchanie obaw i potrzeb dziecka oraz wyjaśnienie wszystkich jego wątpliwości wraz z określeniem planów na przyszłość dotyczących naprzemiennej opieki.
Podsumowanie
Rozwód jest trudnym doświadczeniem zarówno dla partnerów, jak i ich dzieci. Rodzice, mimo podjętej decyzji o rozstaniu powinni zapewnić odpowiednią opiekę i wsparcie dziecku, aby ograniczyć negatywne skutki psychologiczne rozwodu. Najważniejsza jest otwarta komunikacja, zapewnienie o miłości obojga rodziców i stworzenie bezpiecznej przestrzeni do wyrażania własnych emocji i potrzeb. Warto również zadbać o rutynę i stabilność w codziennym życiu dziecka. Rodzice powinni także pomyśleć o skorzystaniu z profesjonalnej opieki psychologicznej, jeśli nie są w stanie poradzić sobie samodzielnie z problemami, z którymi zmaga się ich pociecha po rozwodzie.